Hemşin’de Yerleşim

 Hemşin’de Yerleşim

 

Hemsin Bölgesi (bazı çalısmalarda Hemsenlik, Hemsinlik) birçok çalısmada cografi konum bakımından iki gruba ayrılmaktadır. Bu iki grup dil özelliginde oldugu gibi Batı grubu Hemsinliler ve Dogu grubu Hemsinlilerdir.

“Batı grubu Hemsinliler Çamlıhemsin, Hemsin ve Rize’de; Büyükdere, Fırtına,Piskale ve Abiviçe boyunca, dogu grubu; Hopa ve Kemalpasa yöresinde yasamaktadırlar. Osmanlı Devletinin son döneminde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında batı bölgelerine dogru yogun bir göç yasayan Hemsinlilerin Çarsamba, Fatsa, Terme,Ladik, Sürmene, Sakarya Merkezi, Karasu, Kocaali, Bolu’da Akçakoca ve Düzce’de nüfus yogunluguna sahip köyler kurmuslardır.” (kuzeymavi.com)

Hemsinlilerin yerlesim bölgeleri su sekilde gösterilmistir.

 

Artvin ilinde; Borçka ilçesinin Çaylıköy, Güresen (kısmen), Düzköy (kısmen),Muratlı (kısmen) ve Hopa ilçesinin Kemalpasa beldesi ile Günesli, Hendek,Kayaköy, Balık, Pınarlı, Çimenli, Esmekaya, Yoldere, Koyuncular, Çavuslu, Basoba,Çamurlu, Dereiçi, Karaosmaniye, Köprücü Osmaniye ve Üçkardes köyleri.

Rize ilinde; Ardesen ilçesinin Armagan (Salinköy), Beyazkaya (Seraplı), Yamaçdere (Bakoz), Yeniyol (Öce), Serindere, Akdere (kısmen), Yurtsever.

Çamlıhemsin ilçesinde; Asagısimsirli (Canotdobra), Çat, Güroluk (Livikçakıslı),Hisarcık (Kale-i bala), Kaplıca (Holco) Meydan, Ortaklar (Hemsinbas), Ortayayla (Hemsinortaköy), Sıraköy, (Hemsin asagı köy), Senköy (Amokta), Senyuva (Çinçiva), Ülkü (Mollaveys), Yaylaköy (Elevit) (kuzeymavi.com)

 

Çayeli ilçesinde; Âsıklar (Asrifos), Çilingir, Erenler, Kestanelik (Miloz), Madenli (Latom-Kısmen) Musadagı (Arpık), Gürgenli (Partal-kısmen), Karaagaç (Rasetkısmen),Kaptanpasa beldesi ve bu beldeye baglı; Buzlupınar (Soguksu) Çataldere (Harhunç), Çukurluhoca (Babik), incesu (Magribudan), Ormancık (Cutins),Uzundere (Paristan), Yenice (Palahor), Yesiltepe (Tolonis),

Fındıklı ilçesinde; Beydere (Süpe), Çaglayan (Yukarıabu), Çınarlı (Çurçeva), Gürsu (Yukarıpishala),Ihlamur (Yukarızugu), Sulak (Asagızugu), Hemsin ilçesinde; Akyamaç (Tecina),Bilen (Tepan), Çamlıtepe (Nefsizuga), Hilal (Sagırlı20) Kantarlı, Nurluca (Saneva21),Yaltkaya (Gomno), Pazar ilçesinde; Akbucak (Melmenat), Akmescit (Cacivat),Basköy (kısmen), Bucak, (Açaba), Ugrat (Çingit), Ortayol.”(Gündüz, 2002)

 

İncelenen baska bir çalısmada Çamlıhemsin ve Hemsin ilçelerinin eski ve yeni isimleri olmak üzere köy ve mahalle isimleri su sekilde verilmistir.

Çamlıhemsin ilçesinin Köy ve Mahalleleri; Senyuva Köyü (Çinçiva), Yolkıyı-Ortan Köyü (Küsüva), Yukarısimsirli köyü (Kısmenmalıver), Kaplıca Köyü-Ayder (Halkö), Asagısimsirli Köyü (Canottobra), Güroluk Köyü (Liviççakisli), Çayırdüzü Köyü (Guvant), Köprübası Köyü (Abiçko), Topluca Köyü (Sano22), Murat Köyü (Komilo), Meydan Köyü (Meydan), Çat Köyü (Çat), Zilkale Köyü (Koluna), Ülkü Köyü (Mollaveyis), Kale Köyü (Kaleyibala), Sıraköy (H. Asakıköy), Ortayayla Köyü (H. Ortaköy), Ortaklar Köyü (H. Basköy), Yazlık Köyü (Vapos), Yaylaköy (Elevit), Dikkaya Köyü (Makaliskirit), Behice Köyü (Makaliskirit), Güllü Köyü (Makaliskirit), Kadıköy (Orenkit), Senköy (Amokta), Bogaziçi Köyü  (Tomaslı) Konaklar Mahallesi (Makrevis), Asagıçamlıca Mahallesi (Vicei Süfla), Yukarıçamlıca Mahallesi (Vicei Ulya) Sırt Mahallesi (Sırt), Kavak Mahallesi (Mikron Kavak), Merkez Mahalle (Vicealtı).” (Arıcı, 2004)

İncelenen kaynakta Çamlıhemsin İlçesi’nin Pazar, Ardesen, İspir, İkizdere ve Yusufeli ilçesi köyleri ile sınırlı oldugu belirtilmektedir. Çamlıhemsin’in eski adı Vice Altı olarak geçmektedir. Çamlıhemsin’in denize 20 km Rize’ye de 67 km. uzaklıkta oldugu ifade edilmistir.

Hemsin ilçesi’nin köyleri ve mahalleleri su sekilde belirtilmistir.“Akyamaç Köyü (Tecina), Bilen Köyü (Tepan), Çamlıtepe Köyü (Nefsi Zuga), Hilal Köyü (Hubiyarlı), Kantarlı Köyü, Levent köyü (Çoço), Nurluca Köyü (Çanava) Yaltkaya Köyü (Gunno), Ortaköy Mahallesi, Mutlu Mahallesi (Bodollu), Badara Mahallesi, Yeniköy Mahallesi.” Hemsin ilçesi’nin sahilden 15 km ve Rize’den de 45 km uzaklıkta oldugu ifade edilmistir.

İncelenen başka bir çalısmada Hemsinliler, yasadıkları cografi konum bakımından iki ayrı adla anılmaktadır. Bu adlar “Hopa Hemsinlileri” ve “Baş Hemsinliler” olarak geçmektedir. “Hopa Hemsinlileri Hopa yakınlarında, Çoruh vadisindeki küçük düzlüklerde oturmaktadırlar.” Siharulidze ve dig.(2005)

Ayrıca çalısmada Hopa Hemsinlilerin, Bas Hemsin Bölgesin’den göçerek bölgeye yerlestikleri ve Kahaberi Kürtleri ile komsu olarak yasadıkları belirtilmektedir. Fakat Hopa Hemsinlilerin Kürt kökenli oldukları konusunda ki düsüncelerin yanlıs oldugu, onların Pontus sırtlarında yasayan daglı Hemsinlilerle aynı soydan oldukları ifade edilmektedir. “Bas Hemsinliler” olarak adlandırılan grubun ise Rize’de Karadere, Furtuna ve Trabzon’da Hamurgiani’de oturdukları belirtilirken, bir kısmının ise Anadolu içlerinde, Tokat, Sivas, Malatya, Adapazarı ve Bolu illerinde oturduklarından bahsedilmektedir.

 

“Bu ilginç topluluk hakkında yeterli bilgi toplamak ve onların etno-inanç, etnogenetik durumları hakkında daha doyurucu bilgiler toplamak ne yazık ki Türkiye kosullarında mümkün degildir.” Siharulidze ve dig.